مصاحبه/ شایعترین عوارض پس از بهبودی کرونا چیست

گفتگو با دکتر فرزین خوروش عضو هیات ‌علمی گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

عضو هیات ‌علمی گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفت: دردهای عضلانی و استخوانی، سردرد، اختلال بویایی و چشایی، تنگی نفس، سرفه طولانی مدت و اختلالات روانی از شایعترین عوارض پس از بهبودی از کروناست که برخی از آنها تا چند ماه ادامه دارد.

دکتر فرزین خوروش افزود: شماری از بیمارانی که به ویروس کرونا مبتلا می شوند پس از گذراندن دوره بیماری و بهبود از آن با عوارض پس از بیماری مواجه می شوند که برخی از این عوارض شایع تر است.

وی با بیان اینکه تا ۸۰ درصد مبتلایان به کرونا با درمان های ساده بهبود می یابند، افزود: بطور معمول بیشتر این افراد پس از بهبودی از بیمار کووید ۱۹ مشکل و عوارض ندارند اما درصدی از بیماران کرونایی چه افرادی که بطور سرپایی بهبود یافتند و چه آنهایی که بستری شدند پس از بهبودی، دچار عوارض طولانی مدت می شوند که این عوارض در بیماران بستری بویژه افرادی که در بخش مراقبت های ویژه ( ICU) بودند بیشتر دیده می شود.

این پزشک متخصص با اشاره به اینکه بطور معمول ۱۰ تا ۲۰ درصد مبتلایان به کرونا بویژه افراد مسن یا دارای بیماری زمینه ای نیاز به بستری شدن پیدا می کنند، افزود: حدود هشت تا ۲۰ درصد از افراد بستری شده بخصوص بیماران مبتلا به بیماری زمینه ای مانند سرطان، قلبی عروقی یا دیابت، بدحال شده و در بخش مراقبت های ویژه تحت درمان قرار می گیرند که عوارض پس از بهبودی از کووید ۱۹ در آنها نسبت به بیمارانی که بطور سرپایی درمان شدند، بیشتر و طولانی مدت است.

دکتر خوروش اظهار داشت: مدت زمانیکه افراد به عوارض پس از بهبودی از کووید ۱۹ دچار می شوند بستگی به شرایط فرد متفاوت است و حتی تا ۶ ماه پس از آن نیز این عوارض وجود دارد و فرد با ناراحتی هایی مواجه است.

وی با بیان اینکه برخی از این عوارض نیز بسیار جدی است و نیاز به مراقبت طولانی تری دارد، افزود: از جمله آنها می توان به نارسایی کبد و کلیه اشاره کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از شایعترین عوارض پس از کرونا به سرفه و تنگی نفس اشاره و اضافه کرد: این عارضه در بین افرادی که در جریان ابتلا به کرونا، درگیری ریه پیدا کردند بیشتر دیده می شود و اگر میزان درگیری ریه آنها با ویروس کرونا بالا بوده، عوارض آن نیز طولانی مدت است.

دکتر خوروش با اشاره به اینکه این قبیل افراد یک تا ۲ ماه پس از بهبودی بدلیل سرفه و تنگی نفس به پزشک مراجعه می کنند، خاطرنشان کرد: پزشکان بطور معمول این افراد را بدلیل آسیب هایی که دیدند با روش هایی مانند استفاده از اسپری درمان می کنند تا بطور تدریجی برطرف شود هرچند ممکن است برخی افراد آسیب های جدی مانند سفت شدن بافت ریه پیدا کنند که احتمال برگشت آن کمتر است.

این پزشک متخصص یکی دیگر از عوارض پس از بهبودی از کرونا را احساس درد در قفسه سینه عنوان و تصریح کرد: این عارضه گاه تا حدود یک ماه پس از بهبودی نیز همچنان وجود دارد.
وی با بیان اینکه اختلالات مغزی و حافظه ای یکی دیگر از عوارض ابتلا به کروناست، گفت: افرادی که دچار این عارضه می شوند تمرکز کمتری می توانند پیدا کنند و نیاز به تقویت حافظه دارند.

دکتر خوروش یکی از شایعترین عوارض پس از بهبودی از کرونا را اختلالات روحی و روانی، اضطراب و افسردگی برشمرد و تاکید کرد: افراد بدلایل مختلف از جمله شرایط اقتصادی خانواده یا فوت یکی از بستگان یا دوستان خود بدلیل کرونا دچار ترس و افسردگی می شوند که لازم است برای درمان و بهبودی به روانپزشک مراجعه کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دردهای استخوانی و عضلانی را از عوارض شایع پس از کرونا برشمرد و توضیح داد: بسیاری از بهبودیافتگان از کرونا عنوان می کنند که دچار ضعف و ناتوانی در عضلات هستند و احساس خستگی و بدن درد دارند که این عوارض با دارو درمان می شود.

این پزشک متخصص، سردرد و سرگیجه را از عوارض پس از کرونا برشمرد و افزود: بسیاری از بیماران بویژه افرادی که سابقه سردرد و میگرن دارند دچار این عارضه کرونا می شوند.

دکتر خوروش به عارضه شایع اختلال بویایی و چشایی اشاره و اضافه کرد: حس بویایی و چشایی در بین بیمارانی که بطور حاد و شدید به کرونا مبتلا می شوند از بین می رود و گاه چند ماه پس از بهبودی نیز همچنان درگیر این اختلال هستند حتی عده ای از آنها اظهار می کنند که بوی بدی احساس می کنند هرچند این اختلال در بیشتر افراد پس از مدتی رفع می شود.

این پزشک متخصص به عارضه های دیگری مانند کمر درد، درد شکمی، اسهال، یبوست و اختلالات گوارشی نیز اشاره کرد و گفت: این مشکلات بعد از بهبودی کرونا در تعدادی از بیماران ایجاد می شود که می توان با درمان های حمایتی آنها را تا حدودی تسکین داد.

وی از دیگر عوارض پس از بهبودی از کرونا که چندان شایع نیست را تورم مفصلی، فعال شدن سیستم ایمنی بدن، بروز بیماری های روماتیسمی، تورم تیروئیدی و عوارض کبدی و کلیوی اعلام کرد و اظهار داشت: عوارض کلیوی و کبدی با درمان حمایتی قابل رفع است اما در برخی موارد نیز پایدار مانده و حتی بیمار ناچار به دیالیز می شود.

دکتر خوروش با تاکید بر اینکه بیماران دارای علائم کرونا که دیابت دارند باید بسیار مراقبت کنند، توضیح داد: برای این بیماران بطور معمول کورتون تجویز می شود و میزان قند خون آنها افزایش می یابد بهمین دلیل باید دوز انسولین خود را کنترل کنند در غیر این صورت به کنترل نشدن بیماری دیابت آنها منجر می شود.

به گفته وی حتی در مواردی بیماری که دیابت نداشته است و به کرونا مبتلا می شود پس از بهبودی از کووید ۱۹ به دیابت مبتلا شده است که همین امر هزینه های بهداشت و درمان را افزایش می دهد.

این پزشک متخصص بیماری های عفونی از مردم خواست تا برای پیشگیری از بروز چنین عوارضی در صورتیکه به کرونا مبتلا شدند، مایعات زیاد بنوشند، غذاهای سالم مانند مرغ و ماهی و میوه و سبزی بخورند، مواد حاوی ویتامین بویژه سی و املاح و روی مصرف کنند، اگر دچار کم خونی هستند آن را درمان کنند، اگر سیگار یا الکل مصرف می کنند آن را قطع کنند یا کاهش دهند و مواد خوراکی مضر مانند نوشابه مصرف نکنند.

دکتر خوروش با بیان اینکه در سایر بیماری های ویروسی نیز با برخی عوارض پس از بهبود مواجه بودیم، خاطرنشان کرد: این عوارض محدود و زود گذر بودند اما ویروس کرونا دارای شرایط و ویژگی های منحصر بفرد و دارای دامنه گسترده ای از عوارض است.