نقش تغذیه در ارتقای سیستم دفاعی بدن مبتلایان به اچ‌آی‌وی/ایدز
تغذیه مناسب یکی از مهمترین عوامل در حفظ سلامت و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز است. این بیماری به طور مستقیم سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و فرد را در برابر عفونت‌ها و بیماری‌های مختلف آسیب‌پذیرتر می‌کند.
از سوی دیگر، عوارض داروهای ضدویروسی و اثرات بیماری بر متابولیسم بدن می‌تواند نیازهای تغذیه‌ای بیماران را تغییر دهد. در این مطلب، به بررسی اهمیت تغذیه در مدیریت اچ‌آی‌وی/ایدز، اصول تغذیه‌ای مناسب، و نقش رژیم غذایی در تقویت سیستم ایمنی و بهبود وضعیت عمومی بیماران خواهیم پرداخت. هدف، ارائه اطلاعاتی است که به بیماران و خانواده‌های آنان در مدیریت بهتر این بیماری کمک کند.
دکتر احمد اسماعیل زاده، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، در گفت و گو با وبدا، تغذیه صحیح را در افزایش توانایی سیستم دفاعی بدن برای پاسخگویی به عفونت ها در بیماران مبتلا به ایدز موثر دانست و گفت: مواد مغذی که بدن دریافت می کند به روش های زیادی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود؛ لذا، برای تمام بیماران مبتلا به HIV، باید غربالگری تغذیه ای صورت گیرد تا احتمال وجود کمبودهای تغذیه ای در آنها مشخص و سپس یک برنامه تغذیه برای آنها تنظیم شود.
وی افزود: برخی از موارد تشخیصی مرتبط با تغذیه در این بیماران شامل، دریافت ناکافی غذا و نوشیدنی، افزایش نیازهای تغذیه ای، اشکال در بلع و تغییر در عملکرد دستگاه گوارش، تداخلات دارویی و غذایی، کاهش وزن ناخواسته به دلیل وجود عفونت در بدن که خود باعث کاهش اشتها می شود، وجود زخم های دهانی و کمبود اطلاعات مربوط به غذا و مواد مغذی، است.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، ضمن ارائه توصیه های تغذیه ای برای بیماران مبتلا به ایدز، بر مصرف فراوان میوه و سبزیجات، تاکید و عنوان کرد: میوه ها و سبزیجات سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند که از سیستم ایمنی بدن محافظت می‌کنند. توصیه می شود از انواع میوه ها با رنگ های مختلف مانند زغال اخته، هلو و انگور در برنامه های غذایی مبتلایان گنجانده شود.
دکتر اسماعیل زاده خاطرنشان کرد: مصرف مقادیر کافی از منابع پروتئینی بدون چربی نیز توصیه می شود، بدن از این نوع پروتئین برای ساخت عضله و تقویت سیستم ایمنی استفاده می‌کند. مواد غذایی مانند گوشت های بدون چربی، مرغ، ماهی، تخم مرغ، لوبیا و آجیل انتخاب خوبی هستند. در صورت کمبود وزن یا قرار داشتن در مرحله آخر بیماری HIV باید افراد پروتئین بیشتری مصرف کنند.
وی گفت: اضافه کردن پروتئین ها به رژیم غذایی می تواند به روش هایی همچون، کره بادام زمینی روی نان تست، کراکر، میوه یا سبزیجات، پنیر روی میوه و گوجه فرنگی، گوشت های خرد شده همراه با سوپ، سالاد و سس، پنیر رنده شده به همراه سوپ، املت و سیب زمینی پخته شده و سایر سبزیجات، ماست با غلات یا میوه، پودر شیر خشک یا پودر سفیده تخم مرغ همراه با تخم مرغ همزده و میلک شیک، تخم مرغ آب پز سفت در سالاد به همراه لوبیا و حبوبات، استفاده شود.
وی بر مصرف مقادیر کافی از غلات کامل تاکید و عنوان کرد: کربوهیدرات‌ها مهمترین منبع تأمین کننده انرژی برای بدن هستند. کربوهیدرات‌های موجود در غلات سبوس‌دار نظیر برنج قهوه‌ای و نان گندم سبوس‌دار، نان جو و حبوبات منبع غذایی خوبی محسوب می‌شوند. غلات کامل سرشار از ویتامین‌های گروه B و فیبر هستند. با مصرف فیبر فراوان، احتمال ابتلاء به سندرم لیپو دیستروفی (Lipodystrophy) که یک مشکل نسبتاً شایع در افراد بالغ مبتلا به عفونت HIV است، کاهش می‌یابد.
-مصرف قند و نمک محدود شود
دکتر اسماعیل زاده با اشاره بر لزوم محدود کردن مصرف قند و نمک در مبتلایان به ایدز، گفت: با مصرف قند و نمک زیاد، به دلیل مصرف داروهای درمانی، احتمال ابتلا به مشکلات قلبی در این بیماران افزایش می یابد. مصرف زیاد قند و نمک به قلب آسیب می‌رساند؛ بنابراین توصیه می‌شود این افراد روزانه کمتر از ۱۰ درصد کالری مصرفی خود را با غذاها و نوشیدنی‌های دارای قند مصنوعی تأمین کنند. همچنین افراد مبتلا باید مصرف نمک را محدود کرده و روزانه بیشتر از ۲۳۰۰ میلی‌گرم سدیم دریافت نکنند.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به لزوم مصرف کمتر چربی‌های اشباع و ترانس و دریافت مقادیر متناسبی از چربی های غیر اشباع در بیماران مبتلا به HIV، بیان کرد: چربی ها، انرژی بدن را تأمین می‌کنند، اما کالری بالایی نیز دارد. اگر این افراد نیاز به افزایش وزن ندارند مقدار مصرف آن را محدود کنند. همچنین فرد باید از چربی های ترانس که در غذاهای فرآوری شده حاوی روغن های هیدروژنه وجود دارد، اجتناب کند و از گزینه‌های سالم تری که برای سلامت قلب مناسب هستند همچون آجیل، روغن‌های گیاهی نظیر روغن زیتون و روغن کانولا، استفاده کنند.
وی گفت: کاهش ناخواسته وزن در بیماران، می تواند بدن را ضعیف کند؛ بنابراین تأمین کالری کافی برای حفظ سلامت بدن بسیار حائز اهمیت است. مصرف غذاهای پرانرژی مانند کره بادام‌زمینی یا سایر کره‌های تولید شده از آجیل‌ها برای این گروه از افراد توصیه می‌شود. این افراد بهتر است از مصرف بیش از حد مایعات قبل یا در حین غذا خودداری کنند، چراکه باعث ایجاد احساس سیری در این افراد می شود.
دکتر اسماعیل زاده در ادامه تصریح کرد: اگر صرف غذا باعث ایجاد تهوع در بیماران شود، می‌توان مصرف مقادیر کمتر و وعده‌های بیشتر را جایگزین سه وعده غذایی بزرگ روزانه کرد. اگر بوی غذا باعث ایجاد تهوع می‌شود نیز بهتر است فرد دیگری غذا را آماده کند و بیمار برای مدیریت حالت تهوع از اقداماتی همچون، استفاده از زنجبیل و اجتناب از غذاهای با بوی تند، چرب و بسیار شیرین بهره جوید.
وی درخصوص راهکارهای کاهش اسهال در بیماران، اظهار کرد: این افراد بهتر است در رژیم غذایی خود از موز، برنج، سس سیب و نان تست زیاد استفاده کنند و از مصرف نوشابه های گازدار و سایر نوشیدنی های شیرین اجتناب و مقدار زیادی آب و مایعات دیگر بنوشند تا هیدراته بمانند.
-لزوم نوشیدن آب و مایعات کافی در مبتلایان به ایدز
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با تاکید بر نوشیدن مایعات فراوان در طول روز، تصریح کرد: بیشتر افراد به اندازه کافی آب نمی‌نوشند. توصیه می‌شود مبتلایان به ایدز حتماً روزانه حداقل 8 تا 10 لیوان آب یا سایر نوشیدنی‌های سالم مصرف کنند، چراکه مصرف مایعات در این افراد خستگی را کاهش می دهد و به جلوگیری از کم آبی بدن کمک می کند، عوارض جانبی دارو را کاهش داده و به دفع بهتر داروهایی که بدن استفاده کرده است، کمک می کند.
- Log in to post comments
- 52 بازدید
