پیشگیری از مشکلات عضلانی پشت‌میزنشین‌ها
دکتر علیرضا صفائیان، متخصص طب کار و بیماری‌های شغلی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه ، درباره نحوه صحیح نشستن پشت میز و استفاده اصولی از کامپیوتر به دلیل مشکلات اسکلتی‌عضلانی به ارائه توصیه‌های لازم پرداخته است که به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
امروزه مشاغل اداری به علت توجه ویژه به مدیریت و برنامه‌ریزی و پایش پیشرفت برنامه‌ها در تمام مراکز دولتی، خصوصی و صنعتی، روزبه‌روز در حال افزایش بوده و به سلامتی کارکنان این بخش‌ها نیز توجه بیشتری شده است؛ اما به علت خصوصیت اصلی این نوع مشاغل که بیشتر شامل کار نشسته و بدون تحرک است، مشکلات اسکلتی‌عضلانی از شایع‌ترین شکایت‌های سلامتی مرتبط با شغل این گروه است.
استفاده از کامپیوتر که به‌اجبار بخشی از وظایف کارکنان اداری است و هرروز وابستگی به آن بیشتر می‌شود نیز به کم‌تحرک‌شدن بیشتر این مشاغل می‌افزاید. از طرف دیگر، استفاده دائم از صفحه‌کلید مشکلاتی مثل درد مچ دست و انگشتان را به‌همراه دارد. خیره‌شدن طولانی‌مدت به صفحه نمایشگر نیز باعث خستگی چشم‌ها و درد در ناحیه گردن و پشت می‌شود.
وضعیت مناسب بدن هنگام نشستن پشت میز کاربهترین حالت بدن زمانی است که در حالت خنثی باشد؛ یعنی مفاصل در محور طبیعی خود قرار گیرند. در این حالت عضلات در کمترین کشش خواهند بود. وضعیت خنثی برای قسمت‌های مختلف بدن در پشت میز کار به این صورت است:
مچ دست و ساعد در حالت کشیده و موازی سطح زمین باشد.
سر در حالت مستقیم یا کمی خم‌شده به جلو باشد.
شانه در حالت آزاد و راحت بوده و بازو به‌طور عمودی آویزان باشد.
آرنج‌ها چسبیده به بدن باشد و در زاویه 90 تا 120 درجه قرار گیرد.
پاها به‌طور کامل روی زمین باشد. چنانچه ارتفاع صندلی زیاد است، از زیرپایی مناسب استفاده شود.
پشت کمر به‌طور کامل به‌وسیله پشتی صندلی محافظت شود و کمر در حالت مستقیم یا کمی خمیده به‌سمت عقب باشد. در این وضعیت قوس‌های کمری در حالت نرمال قرار می‌گیرد.
ران‌ها باید به‌طور کامل توسط کفی صندلی محافظت شود و موازی سطح زمین باشد.
زانوها در ارتفاعی معادل ران‌ها باشد.
با وجود حفظ شرایط فوق، باقی‌ماندن طولانی‌مدت در این شرایط خستگی ایجاد می‌کند؛ لذا توصیه می‌شود به‌طور دوره‌ای وضعیت عوض شود تا با ایستادن و نشستن متناوب و حرکات کششی مختصر در اطراف میز کار، به رفع خستگی و فشار عضلانی کمک شود.
صندلیصندلی مناسب باید از کمر، پاها، باسن و دست‌ها محافظت کند؛ به این منظور صندلی باید از اجزای مناسب و استاندارد ساخته شده باشد.
پشتی صندلی: پشتی صندلی باید تنظیم‌شدنی بوده و به نحوی طراحی شده باشد که انحنای ستون فقرات را محافظت کند.
درصورتی‌که احساس می‌شود پشتی صندلی نمی‌تواند انحناهای کمر را به‌طور کامل پوشش دهد، می‌توان از بالشتک‌های مخصوص پشت کمر استفاده کرد.
پشتی صندلی باید حداقل در حد 15 درجه قابل تنظیم باشد؛ برای نوشتن به جلو خم شد و برای مشاهده مانیتور 15 درجه به عقب برگشت.
کفی صندلی: ارتفاع کفی صندلی از سطح زمین باید تنظیم‌شدنی باشد؛ به‌نحوی‌که کف پاها به‌طور کامل روی زمین قرار گیرد.
درصورتی‌که به علت ارتفاع میز به ارتفاع بالاتر صندلی نیاز است، حتما باید از زیرپایی استاندارد استفاده کرد تا پاها به‌هیچ‌وجه آویزان نباشد.
لبه کفی صندلی باید گرد یا حالت آبشاری داشته باشد تا هیچ‌گونه فشاری به قسمت فوقانی ساق پا یا ران‌ها وارد نکند.
طول کفی صندلی باید به اندازه‌ای بزرگ باشد که طول ران‌ها را به‌طور کامل پوشش دهد و عرض آن‌هم باید مناسب باشد تا فشاری به ناحیه باسن و ران‌ها وارد نکند.
در هنگام نشستن باید به‌طور کامل در انتهای کفی صندلی نشست و پشتی صندلی باید در تماس کامل با پشت باشد. از لم‌دادن روی صندلی باید خودداری کرد تا انحنای کمر در حالت نرمال حفظ شود.
دسته صندلی: باید از جنس نرم بوده و لبه‌های گرد داشته باشد تا فشاری روی مچ، ساعد و آرنج وارد نکند. ارتفاع آن‌هم باید قابل تنظیم باشد.
چنانچه ارتفاع دسته صندلی بلند باشد، باعث بالا کشیده‌شدن شانه‌ها، کشش در عضلات و خستگی گردن و شانه می‌شود.
درصورتی‌که ارتفاع دسته صندلی کوتاه باشد، موجب خمیدگی فرد به یک طرف برای تکیه‌کردن به دسته صندلی می‌شود که نتیجه آن وضعیت نامناسب ستون فقرات و خستگی گردن، شانه‌ها و کمر خواهد بود.
همچنین دسته‌ها نباید بیش‌ازاندازه باز یا جمع باشد که هر دو باعث خستگی و کشش عضلانی می‌شود.
پایه صندلی: پایه صندلی باید از پنج شاخه تشکیل شده تا استحکام کافی داشته باشد و از واژگون‌شدن جلوگیری شود؛ همچنین دارای چرخ مناسب باشد تا به‌راحتی روی کف اتاق حرکت کند.
میز کارکامپیوتر باید حداقل در فاصله 50 تا 100 سانتی‌متری چشم قرار گیرد؛ مانیتور نیز می‌بایست در ارتفاعی قرار گیرد که مقابل چشم فرد تا 30 درجه زیر آن باشد.
وسایلی که مکرر مورداستفاده قرار می‌گیرد، مثل صفحه‌کلید، ماوس یا تلفن باید به اندازه طول یک ساعد دست از بدن فرد روی میز قرار داشته تا دسترسی به آن‌ها راحت باشد.
وسایلی که کمتر موردنیاز هستند، در فاصله یک دست باز باشند و وسایلی که ندرتا استفاده می‌شوند، در فاصله دورتر جای‌گذاری شوند.
لبه‌های میز باید گرد باشد. لبه‌های زاویه‌دار به‌خصوص برای تایپیست‌ها باعث فشار به ناحیه مچ و ساعد می‌شود و به خون‌رسانی و عصب‌دهی دست آسیب می‌رساند و باعث احساس گزگز و خواب‌رفتگی در دست‌ها و انگشتان می‌شود.
خیلی بلند، یا خیلی کوتاه‌بودن ارتفاع میز، باعث قرارگرفتن بدن در وضعیت نامناسب، مثل شانه‌های بالاکشیده‌شده یا افتاده می‌شود که خستگی و درد در ناحیه گردن و شانه را به‌‌دنبال دارد.
اگر ارتفاع میز شما قابل‌تنظیم نیست، می‌توان با تنظیم ارتفاع صندلی و استفاده از زیرپایی مناسب مشکل را حل کرد. فضای مناسب در زیر میز کار باید حدود 50 تا 75 سانتی‌متر باشد تا پاها به‌راحتی در آن فضا قرار گیرد؛ ضمنا از قراردادن وسایل اضافی در زیر میز خودداری شود.
- Log in to post comments
- 87 بازدید
