آنچه باید در مورد کنترل آلودگی به شپش در دانش آموزان بدانیم

آلودگی به شپش، یکی از مشکلات مدارس و جمعیت‌هایی است که در آن افراد به طور نزدیک با یکدیگر در ارتباط هستند و می‌تواند باعث مشکلات جسمی، روانی و اجتماعی در افراد به خصوص در دانش‌آموزان شود.

کودکان دبستانی آسیب پذیرترین گروه سنی در خصوص آلودگی به شپش هستند و تماس نزدیک و طولانی مدت آنها با هم، شایعترین و اصلی‌ترین راه انتقال این آلودگی است. با توجه  به اهمیت ارتقای بهداشت مدارس خبرنگار وبدا گفتگویی اختصاصی با دکتر رضا فدایی متخصص بیماری های عفونی و مسئول بیماری های واگیر مرکز بهداشت استان در مورد پدیکلوزیس یا شپش داشت .

-خارش شدید پوست سر از علائم اصلی فرد آلوده به شپش

دکتر فدایی در خصوص پدیکلوزیس یا آلودگی به شپش اظهار کرد: شپش نوعی انگل است که از خون تغذیه می کند و به موهای سر انسان می چسبد آلودگی به شپش بیماری محسوب نمی شود؛ بلکه نوعی آلودگیست که با تشخیص و اقدام به موقع قابل کنترل و پیشگیری می باشد. شپش به عنوان یک انگل می تواند در سر و یا سایر نقاط بدن مستقر شود ولی مهم ترین فرم آلودگی، شپش سر است که در جوامع مختلف به خصوص در مدارس می تواند مشکل ساز شود.

مسئول بیماری های واگیر مرکز بهداشت استان در خصوص راه های انتقال این آلودگی گفت : انتقال شپش از دو راه مستقیم و غیر مستقیم صورت می گیرد .راه مستقیم از طریق تماس با فرد آلوده و راه غیرمستقیم از طریق تماس با اشیا یا البسه ی آلوده مثل کلاه، شال، روسری، روبالشتی، شانه، حوله و ملحفه است.

وی در مورد علائم آلودگی به شپش اظهار کرد: افراد آلوده به شپش سر معمولا دچار خارش شدید در پوست سر می شوند .گاهی این خارش شدید منجر به زخمی شدن پوست سر و ایجاد عفونت های دیگر می گردد. لازم است خانواده ها در صورت مشاهده علائم، به نزدیک ترین مرکز بهداشتی یا به مراقبین بهداشت مدرسه مراجعه کنند و ازکارشناسان بهداشت کمک بگیرند.

-معاینه دقیق پوست سر و یافتن تخم شپش، تنها راه تشخیص قطعی شپش در افراد آلوده

دکتر فدایی افزود: برای مدارس و مکان های مشابه تیمی از کارشناسان بهداشت اعزام می شوند و دانش آموزان را معاینه می کنند. برای معاینه، دستگاه یا آزمایش خاصی لازم نیست بلکه با معاینه دقیق پوست سر و یافتن تخم و یا شپش بالغ تشخیص قطعی و غربالگری افراد انجام می شود و به دنبال آن چون معمولا بیش از یک نفر آلوده است، توصیه های بهداشتی برای درمان افراد آلوده و جلوگیری از آلودگی سایرین انجام می شود.

مسئول بیماری های واگیر مرکز بهداشت استان در خصوص راه درمان این آلودگی گفت: اگر در کسی آلودگی به شپش سر تشخیص داده شد درمان آن استفاده از نوعی شامپو به نام پرمترین یک درصد است که در سیستم بهداشتی و داروخانه های سطح شهر وجود دارد. روش استفاده از این شامپو به این صورت است که فرد آلوده داخل حمام کمی موهایش را  خیس نموده و بعد از آن تمام موهای سر و به خصوص پوست سر را به این شامپو کاملا آغشته کرده و به مدت ده دقیقه صبر می کند و سپس آبکشی کامل انجام می دهد و پس  از خروج از حمام، فرد باید با استفاده از یک شانه دندان ریز که معمولا به همراه شامپو ارائه می شود، با دقت تمام موها را  شانه بزند.

حتی توصیه شده موها را کمی به سرکه آغشته و بعد شانه بزنند. به این ترتیب تخم های شپش که به موی سرچسبید و در اثر شامپو زدن هم از بین نرفتند با این شانه کردن جدا می شوند .

همچنین  لازم است که هفت روز  بعد مجدداً دانش آموز معاینه شود و در صورت مشاهده تخم های شپش درمان تکرار شود. غیر از فرد آلوده، اعضای خانواده ی او هم باید دقیقا همین درمان را دریافت کنند چون معمولا می بینیم که یک نفر در مدرسه آلوده شده ولی در منزل بقیه اعضای خانواده هم آلوده می‌شوند؛ و آن ها هم آلودگی را به دیگران منتقل می کنند. بنابراین لازم است که همه ی اعضای خانواده این درمان را انجام دهند تا آلودگی به طور کلی حذف شود.

- راهکارهای پیشگیری از انتقال شپش به دیگران

وی برای پیشگیری از آلودگی به شپش ضمن تاکید بر رعایت بهداشت فردی افزود: استحمام مرتب و رعایت بهداشت مو بسیار لازم است. در گذشته معمولا برای پیشگیری از شپش توصیه ی جدی می شد که موها کاملا کوتاه شود، در حال حاضر چنین توصیه ای نداریم ولی واقعیت این است که با موهای بلند رعایت بهداشت بسیار دشوارتر است.

دکتر فدایی در پایان به والدین توصیه کرد چنانچه در دانش آموز و یا دیگر اعضای خانواده علائم مشکوک به آلودگی به شپش را مشاهده نمودند هرگز آن را پنهان نکنند و بیهوده  نگران تبعات و عواقب اجتماعی آن نباشند و هر چه زودتر به مراقبین بهداشت اطلاع دهند تا کارشناسان بهداشت موارد آلوده را مشخص و هر چه سریعتر درمان را شروع کنند و از ابتلای دانش آموزان دیگر پیشگیری کنند.