رئیس اداره بیماری‌های معاونت درمان دانشگاه: خطر رشد دیابت و نارسایی‌ کلیه در اصفهان/۶۵درصد بیماران دیالیزی مرد هستند

رئیس اداره بیماری‌های معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به وجود دو هزار و ۶۰۰ بیمار دیالیزی در استان، گفت: اصفهان یکی از استان‌هایی است که آمار دیابت بالایی دارد و اگر مشکل دیابت در جامعه کنترل نشود، در آینده با آمار قابل توجهی از بیماران دیالیزی در استان روبه‌رو خواهیم شد.

دکتر شهربانو مظاهری اظهار کرد: درحال‌ حاضر حدود دو هزار و ۶۰۰ بیمار دیالیزی در استان وجود دارد که ۲۴۰ بیمار از این تعداد، صفاقی و بقیه همودیالیز هستند، همچنین ۶۵ درصد بیماران دیالیزی استان را مردان و ۳۵ درصد را زنان تشکیل می‌دهد.

وی نیمی از بیماران دیالیزی را ساکن مرکز استان دانست و افزود: ۳۸ مرکز همودیالیز در شهرستان‌های استان فعالیت می‌کنند و چهار مرکز دیالیز صفاقی در مراکز آموزشی درمانی الزهرا(س)، امین، خورشید و کودکان امام حسین(ع) وجود دارد.

رئیس اداره بیماری‌های معاونت درمان دانشگاه درباره افزایش مراکز دیالیز، خاطرنشان کرد: امسال مرکز دیالیز چادگان در بیمارستان بوعلی و مرکز دیالیز شهر هرند با کمک خیران راه‌اندازی و در این مراکز ۵۵۲ تخت همودیالیز به ظرفیت استان اضافه شد؛ اما بیماران در شهرستان‌های نجف‌آباد، فلاورجان و لنجان نیاز به افزایش تخت دیالیز دارند.

بهبود شاخص نسبت بیمار به تخت
وی از آماده‌سازی فضای فیزیکی جدید دیالیز در بیمارستان شهید منتظری نجف‌آباد خبر داد و گفت: این مرکز در ابتدای سال ۱۴۰۱ به بهره‌برداری می‌رسد اما برای مشکل کمبود تخت دیالیز در شهرستان‌های فلاورجان و لنجان با مشکلاتی در تأمین دستگاه‌های دیالیز روبه‌رو هستیم که امیدواریم با کمک خیران و وزارتخانه، آن‌ها را تأمین کنیم تا مشکل بیماران دیالیزی شهرستان‌ها حل شود.

دکتر مظاهری یکی از شاخص‌های مهم وزارت بهداشت برای ارزیابی وضعیت دیالیز در استان‌ها را، نسبت تعداد بیماران به تخت‌های دیالیز دانست و ادامه داد: این شاخص چند سال پیش در اصفهان بسیار بالا و میانگین آن ۵.۸ بود در حالی که شاخص مطلوب در کشور به ۴.۳ می‌رسید، با راه‌اندازی مراکز جدید در سال‌های اخیر، شاخص نسبت بیمار به تخت دیالیزی در استان ما نیز بهبود یافته و اکنون به ۴.۶ رسیده است.

در‬ پیوند کلیه وضعیت خوبی نداریم
وی با اشاره به افزایش بیماران نارسایی کلیه و دیالیزی در سال‌های اخیر، گفت: با توجه به روند روبه رشد آمار مبتلایان به دیابت در جامعه، افزایش بیماران دیالیزی نیز اجتناب‌ناپذیر است. با این حال شاخص‌های استان در خدمات درمانی با افزایش مراکز و تعداد تخت‌های دیالیز بهبود یافته است و امیدواریم کمبودی که در سه شهرستان استان وجود دارد نیز با اضافه شدن دستگاه‌های دیالیز جدید، حل شود.

رئیس اداره بیماری‌های معاونت درمان دانشگاه درباره وضعیت پیوند کلیه در استان، افزود: در زمینه پیوند کلیه وضعیت خوبی نداریم، تنها راه درمان قطعی بیماری‌های مزمن کلیه و دیالیز، پیوند کلیه است و امیدواریم فرهنگ اهدای عضو از افراد مرگ مغزی در جامعه همه‌گیرتر شود تا آمار پیوند از اهداکنندگان مرگ مغزی نسبت به اهداکنندگان زنده نیز بالاتر رود.

سقوط آمار پیوند کلیه در دوران کرونا
وی محدودیت‌ها و شرایط ناشی از بیماری کرونا را موجب کاهش چشمگیر پیوند عضو معرفی کرد و ادامه داد: در این مدت آمار پیوند در استان اصفهان نیز اصلاً مطلوب نبود؛ چون دو مرکز مهم و عمده پیوند کلیه در اصفهان، یعنی مراکز الزهرا (س) و خورشید، در بیشتر مواقع درگیر بیماران کرونا بودند و همین موضوع باعث افت شدید آمار پیوند کلیه در اصفهان شد.

دکتر مظاهری اظهار کرد: امیدواریم با کم‌رنگ‌تر شدن همه‌گیری کرونا در سال آینده، عمل‌های جراحی پیوند نیز به روال گذشته برگردد چرا که تعداد زیادی بیمار پیوند کلیه در انتظار پیوند برای درمان قطعی هستند که امیدواریم در سال پیش رو، مشکل آنها حل شود.

دستگاه‌های فرسوده دیالیز نیازمند تعویض
وی با اشاره به مشکلات ناشی از فرسودگی تجهیزات در مراکز دیالیز استان، اظهار کرد: دستگاه‌های دیالیزی که بیش از ۳۰ هزار ساعت کار کرده باشند را جزو دستگاه‌های فرسوده در نظر می‌گیریم و تعداد زیادی از اینها از حد استاندارد گذشته و نیاز به تعویض دارند.

رئیس اداره بیماری‌های معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به نیاز برخی مراکز به افزایش تعداد دستگاه دیالیز، گفت: با توجه به افزایش قیمت شدید دستگاه‌ها در سال‌های اخیر، امکان خرید تجهیزات، تأمین قطعات دستگاه‌ها و تعمیر آنها کاهش یافته و در نتیجه کمک خیران هم نسبت به قبل کم‌رنگ‌تر شده است؛ همچنین در دوران کرونا، مراکز دیالیز و بیماران دیالیزی نیز مانند بقیه بیماران و مردم تحت تأثیر مشکلات همه‌گیری قرار گرفتند.

شاخص مرگ بیماران از میانگین کشور پایین‌تر است
وی شاخص مرگ بیماران دیالیزی در استان را نسبت به میانگین کشوری پایین‌تر دانست و ادامه داد: با اینکه در دوران کرونا و غیرکرونا تعدادی بیمار فوتی داشتیم، اما شاخص فوت و مرگ در اصفهان نسبت به میانگین کشوری پایین‌تر است. آمار مشخصی در این زمینه وجود ندارد اما در نمودارهای ارسالی وزارتخانه آمار اصفهان از میانگین کشوری پایین‌تر است.

دکتر مظاهری با اشاره به آغاز تزریق واکسن بیماران دیالیزی در ماه‌های اردیبهشت و خرداد، تاکید کرد: همه بیماران خاص در مراکز دیالیز واکسینه شدند، این کار با استقبال بیماران روبه‌رو شد تا جایی که اکثر بیماران دوز سوم واکسن را نیز دریافت کرده‌اند و پس از انجام واکسیناسیون، روند ابتلاء به کرونا در میان بیماران دیالیزی کاهش یافته است.

خطر بیماری‌های مزمن، سبک زندگی ناسالم و مصرف مسکن‌ها
وی درباره عوامل زمینه‌ساز مشکلات کلیوی در بین افراد جامعه، ادامه داد: دیابت و فشارخون، دو عامل اصلی نارسایی کلیه به‌شمار می‌روند البته عفونت‌ها، سنگ‌های کلیوی، بیماری‌های ارثی، مصرف مواد مخدر مانند هروئین نیز می‌تواند زمینه‌ساز نارسایی‌های کلیوی باشد.

رئیس اداره بیماری‌های معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان کاهش وزن با رژیم غذایی، سبک زندگی سالم و ورزش منظم را از عوامل کاهش خطر نارسایی کلیه دانست و گفت: کنترل کلسترول خون، ترک سیگار و دخانیات، نوشیدن کافی مایعات و آب، مصرف نکردن دارو بدون تجویز پزشک، خودداری از مصرف بی‌رویه داروها به ویژه مسکن‌ها و داروهایی که دفع کلیوی دارند، در کنار کنترل قند و فشارخون، نقش بسیار مؤثری در کاهش بروز نارسایی‌های کلیوی دارد.

خطر رشد دیابت و نارسایی‌های کلیه در اصفهان
وی افزایش آمار بیماران دیابتی در کشور را هشدار دهنده معرفی کرد و افزود: افزایش تعداد بیماران دیابتی، زمینه‌ساز رشد بیماران دیالیزی در سال‌های آینده است و اصفهان نیز یکی از استان‌هایی است که آمار دیابت بالا و روبه رشدی دارد؛ بنابراین چون این دو بیماری به دنبال هم افزایش می‌یابند، اگر مشکل دیابت در جامعه کنترل نشود، قطعاً در آینده با آمار قابل توجهی از بیماران دیالیزی روبه‌رو می‌شویم.

دکتر مظاهری راه‌اندازی کلینیک دیابت و فشارخون در بیمارستان‌های دانشگاهی را گامی برای کاهش بیماری‌های مزمن کلیه و دیالیز بیان کرد و خاطرنشان کرد: این کلینیک‌ها که دو سال قبل راه‌اندازی شد، مشاوره‌های لازم مانند داخلی، غدد، قلب، چشم و تغذیه بیماران مبتلا به دیابت و فشار خون را به مبتلایان ارائه می‌دهند.

وی همه‌گیری کرونا را باعث کاهش مراجعه افراد به این کلینیک‌ها دانست و تاکید کرد: در دوره کرونا بیماران از مراجعه به بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها خودداری می‌کردند، اما امیدواریم با کاهش کرونا، مراجعه بیماران به کلینیک‌های دیابت بیشتر شود تا بتوانیم از نارسایی کلیه و دیالیز جلوگیری کنیم.

رئیس اداره بیماری‌های معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، با اشاره به ارائه خدمات ویزیت و مشاوره به بیماران دیابتی در مراکز بهداشتی درمانی و مراکز جامع سلامتی  تحت پوشش مرکز بهداشت استان، گفت: بیماران دیابتی می‌توانند به این مراکز یا کلینیک‌های دیابت در بیمارستان‌ها که فهرست آن‌ها در سایت معاونت درمان بارگذاری شده است، مراجعه کنند. البته در بعضی برهه‌های زمانی شاهد رشد ۱۴ درصدی آمار بیماران دیالیزی بودیم، با اینکه در دو سال اخیر، افزایش چشمگیری در این زمینه نداشته‌ایم ولی شیوع دیابت همچنان تهدیدی برای سلامت کلیه به‌شمار می‌آید.