با آگاهی از اختلالات اسکلتی عضلانی از مشکلات آینده فرزندانمان پیشگیری کنیم

اختلالات اسکلتی- عضلانی یکی از مشکلات شایع‌ دانش‌آموزان است. تشخیص به موقع اختلالات اسکلتی- عضلانی باعث آگاهی بخشی والدین و دانش آموزان جهت پیشگیری و درمان های لازم می گردد.

اختلال در ساختار ستون فقرات باعث عوارضی همانند درد، بدشکلی و اشکال در عملکرد فرد می شود. عدم شناسایی و رعایت نکردن اصول پیشگیری ودرمان های لازم مرتبط با اختلالات عضلانی-اسکلتی عاملی مهم در جهت بروز علایم و مشکلات بیشتر در آینده است.

در همین رابطه خبرنگار وبدا گفتگویی با دکتر بابک وحدت پور متخصص طب فیزیکی در خصوص انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز ترتیب داده است.

-انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز چیست؟

دکتر وحدت پور در خصوص اسکولیوز گفت : اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات به بیماری اطلاق می شود که درآن ستون فقرات فرد مبتلا انحرافی به سمت چپ یا راست داشته باشد. ستون مهره ها مجموعه ای از مهره ها است که روی هم قرار گرفته است؛ در حالت طبیعی اگر از پشت به ستون فقرات نگاه کنیم کلیه این مهره ها باید توی یک خط و روی هم به صورت صاف قرار بگیرند .اما اگر در ستون فقرات فرد هر انحرافی به سمت چپ یا راست وجود داشته باشد این فرد دچار اسکولیوز شده است.

این متخصص طب فیزیکی افزود: ستون فقرات در ناحیه پشتی با دنده ها اتصال دارند و اگر چرخش و انحرافی در قسمت وسط ستون مهره ها باشد، این بد شکلی می تواند با انحراف دنده ها در قفسه ی سینه خودش را نشان بدهد .

انحراف ستون فقرات باعث می شود شانه ها بالا و پایین قرارگیرد و ممکن است کتف برجسته تر باشد و حتی ناحیه لگن هم سطح نیست و به صورت کج قرار می گیرد.

دکتر وحدت پور انواع اسکولیوز را به سه دسته تقسیم کرد و گفت : اسکولیوز بر اساس علتی که دارد به سه نوع  مادرزادی، عصبی عضلانی و ایدیوپاتیک تقسیم می شود. نوع ایدیوپاتیک  شامل مواردی است که علتش مشخص نیست. نوع مادرزادی مربوط به اختلالاتی است که از  دوران جنینی در ستون فقرات وجود دارد . به عنوان مثال یک مهره تشکیل نشده یا از لحاظ استخوانی مهره ها به هم چسبندگی دارند و این چسبندگی در مهره ها منجر به دیده شدن انحراف در ستون مهره ها می شود.

 در نوع عصبی عضلانی انحرافی که در ستون مهره ها ایجاد می شود به واسطه یک سری از بیماری های درگیر کننده اعصاب یا عضلات است به عنوان مثال افرادی که دچار فلج اطفال هستتند ممکن است به مرور زمان دچار انحراف و کجی در ستون مهره ها بشوند و اما شایع ترین مورد اسکولیوز نوع ایدیوپتیک است که وقتی اطلاق می شود که در بررسی هایی انجام شده از جمله عکس وگرافی ستون فقرات گرفته شده پزشک هیچ مورد غیر طبیعی مثل نقص مهره ها یا چسبندگی بین مهره ها مشاهده نمی کند و یا فرد مبتلا به بیماری عصبی عضلانی خاصی نیست و فرد با علت نامشخص دچار این بیماری شده است .

این متخصص طب فیزیکی ادامه داد: اسکولیوز ایدیوپتیک خود  به سه نوع نوزادی، نوجوانی و بزرگسالی تقسیم می شود. نوع نوزادی از بدو تولد تا سه سالگی اتفاق می افتند. نوع نوجوانی که از 4 سالگی تا شروع بلوغ و سنین مدرسه و نوع بزرگسالی از آغاز بلوغ تا پایان دوره بلوغ ممکن است رخ دهد.

نوع نوزادی در پسر بچه ها شایع تر است و در بیشتر اوقات به محض اینکه تشخیص داده شد با اقدامات محافظه کارانه از جمله گچ گیری های متعدد و یا استفاده از بریس قابل اصلاح است.

در اسکولیوز نوجوانی که از چهار سالگی تا شروع بلوغ رخ می دهد گاهی ممکن است بسیار زاویه انحراف پیشرفت کند و ستون فقرات دچار بدشکلی ها و کجی های بسیار زیادی شود.

همان طور که قبلا گفته شد، انحراف ستون مهره ها می تواند روی دنده ها و حجم قفسه سینه اثر بگذارد . این تغییر حجم قفسه سینه می تواند عملکرد قلب و ریه ها را دست خوش تغییرکند.

-روش های پیشگیری و درمان چیست؟

وی در مورد روش های درمانی این عارضه گفت : اگر زاویه تا زیر بیست و پنج درجه باشد  فرد باید تحت نظر پزشک قرار بگیرد و معاینات وآزمایشات دوره ای به صورت مرتب  شود.  منظور از آزمایشات روش های تصویر برداری است.

این متخصص طب فیزیکی با تاکید بر سبک زندگی سالم تصریح کرد: یکی از مهم ترین نکات برای افراد اصلاح سبک زندگی است . یعنی اگر والدین ایرادی مثل کج نشستن ،کج راه رفتن و بد شکلی ستون فقرات هنگام  مطالعه و درس خواندن در فرزند خود مشاهده کردند، حتما باید به کودکان و نوجوانان تذکردهند.

وی با اشاره به ورزش درمانی و حرکات اصلاحی افزود: استفاده از حرکات اصلاحی بسیار تاثیرگذار است البته چون در اسکولیوز  مهره ها به صورت غیر قرینه است، ورزش ها هم باید بر اساس معاینه ای که انجام می شود و به صورت تخصصی آموزش داده شود.

دکتر وحدت پور افزود: به طور کلی درمان این است که عضلاتی که در قسمت تقعرستون فقرات قرار گرفته کشش داده شود و به عضلاتی که در قسمت تحدب  این منحنی قرار گرفته ورزش های تقویتی بدهیم.

اما اگر زاویه پیشرفت کرد و در محدوده بالای 25 درجه قرار گرفت می توانیم از بریس یا وسایل کمک حرکتی استفاده کنیم که به ستون مهره ها بسته می شود .

-توصیه به والدین در خصوص مشکلات اسکلتی عضلانی دانش آموزان

این متخصص طب فیزیکی به والدین توصیه کرد هر از چند گاهی وضعیت اسکلتی و ستون فقرات کودکان و نوجوانان خود را بررسی نمایند ودر صورت مشاهده علائمی چون انحراف به چپ یا راست ستون فقرات، هم سطح نبودن لگن، برجستگی یکی از کتف ها،  قرینه و برابر نبودن فاصله دست ها تا بدن در دو طرف، بالا بودن یکی از شانه ها، قرار نگرفتن سر در مرکز بدن و انحراف آن به یک طرف حتما به پزشک مراجعه کنند.

وی افزود: توصیه می کنم به سلامتی خود و فرزندانمان اهمیت بدهیم. با توجه به وضعیت اسکلتی و ستون فقرات کودکان و نوجوانان و تشخیص و اقدام  به موقع انحرافات ستون مهره ها می توان با یک درمان خیلی ساده و پیش پا افتاده عارضه را درمان کرد و از درگیر شدن با روش های درمانی مشکل و بعضاً جراحی ها پیشگیری کرد.